Ο μοναχογιός της Σκεύως βρίσκεται σ' ένα από τα καράβια, τα "σπόρκα", που περνούν την καραντίνα στο νησάκι Τσουγκριά, απέναντι στη Σκιάθο. Είναι η μεγάλη επιδημία της χολέρας του 1865 (και ο Παπαδιαμάντης, που ήταν τότε δεκατεσσάρων χρονών, ασφαλώς θα θυμόταν ζωηρά τις λεπτομέρειες) για να δη και να περιποιηθή το παιδί της, που το είχε προσβάλει η αρρώστια, καταφέρνει, ντυμένη αντρικά, να την προσλάβουν "βαρδιάνο" στα καράβια και να πετύχη το σκοπό της. Με κέντρο την απλή αυτή υπόθεση πετυχαίνει όμως ο Παπαδιαμάντης να μας δώσει έναν πίνακα πλούσιο σε ποικιλίες, σε αντιθέσεις και σε επεισόδια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)