Πρῶτον γάρ, τὸ ὄνομα Μαρία, παραγόμενον ἀπὸ τοῦ «᾿Αϊὰ» ἑβραϊκοῦ ὀνόματος, ὃ δηλοῖ Κύριος, ἑρμηνεύεται «Κυρία», διότι κυριεύει καὶ ἐξουσιάζει ὅλα τὰ κτίσματα οὐράνια καὶ ἐπίγεια, ὡς Μήτηρ Θεοῦ, κατὰ τοῦτο δὲ ἔχει τὴν τελειότητα τῆς Δυνάμεως·
ἐπειδὴ τὸ θεμέλιον τῆς κυριότητος εἶναι ἡ Δύναμις καὶ ὅπου εἶναι κυριότης καὶ ἐξουσία, ἐκεῖ ἐξ ἀνάγκης πρέπει νὰ εἶναι καὶ Δύναμις.
Δεύτερον, Μαρία ἑρμηνεύεται «Φωτισμός», κατὰ τὸν Νεοκαισαρείας Γρηγόριον, λέγοντα:
«Μαρία γὰρ ἐκλεκτή, ὅπερ δὴ φωτισμὸς ἑρμηνεύεται»· ἐπειδὴ δὲ ἡ Σοφία ἐτυμολογεῖται ἀπὸ τὸ σῶον φῶς καὶ εἶναι κατὰ τὸν Σολομῶντα: «ἀπαύγασμα φωτὸς ἀϊδίου» (Σοφ. Σολ. ζʹ 26), διὰ τοῦτο τὸ ὄνομα τῆς «Μαρίας περιέχει ἐν ἑαυτῷ κατὰ τοῦτο τὴν τελειότητα τῆς Σοφίας».
Τρίτον, Μαρία ἑρμηνεύεται «Πέλαγος», κατὰ τὸν θεῖον ᾿Αμβρόσιον, λέγοντα:
«Πέλαγος ἑβραϊστὶ Μαριὰμ ἑρμηνεύεται», ἀλλὰ καὶ λατινικῶς Μάρια αἱ θάλασσαι λέγονται.
Τὸ δὲ πέλαγος καὶ ἡ θάλασσα εἶναι σύμβολον τῆς ᾿Αγαθότητος καὶ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, τὴν ὁποίαν εἶχεν ἡ Θεοτόκος·
καθὼς γὰρ ἡ θάλασσα καὶ τὸ πέλαγος περιέχει ἐν ἑαυτῷ πλῆθος ὑδάτων καὶ δέχεται ὅλους τοὺς ποταμούς, τοιουτοτρόπως καὶ ἡ Θεοτόκος περιέχει ἐν ἑαυτῇ πλῆθος χαρίτων καὶ ἐδέχθη ὅλους τοὺς ποταμοὺς τῶν δωρεῶν ὁποὺ κατὰ μέρος ἔχουν ὅλα τὰ κτίσματα νοητὰ καὶ αἰσθητά, ῎Αγγελοι ὁμοῦ καὶ ἄνθρωποι.
Λαβοῦσα λοιπὸν ἡ Θεοτόκος κατὰ πρόγνωσιν θείαν τὸ μυστηριῶδες ὄνομα Μαρία, ἔλαβεν ἐν ταυτῷ καὶ τὰ παρὰ τοῦ ὀνόματος Αὐτῆς συμβολικῶς σημαινόμενα·
ἔλαβεν ἀπὸ τὸν Πατέρα τὴν Δύναμιν, ὡς θυγάτηρ Αὐτοῦ, διὰ νὰ τελειῇ ὡς Μήτηρ εἰς τὴν γῆν ἐκεῖνο ὁποὺ ὁ Θεὸς τελειοῖ ὡς Πατὴρ εἰς τὸν οὐρανόν·
ἔλαβε τὴν Σοφίαν ἀπὸ τὸν Υἱόν, ὡς Μήτηρ Αὐτοῦ, διὰ νὰ ἠξεύρῃ νὰ φιλιώνῃ τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν γῆν καὶ τὸν Θεὸν μὲ τὸν ἄνθρωπον·
ἔλαβε καὶ τὴν ᾿Αγαθότητα καὶ χάριν ἀπὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον, ὡς Νύμφη Αὐτοῦ, διὰ νὰ μεταδίδῃ εἰς ὅλα τὰ κτίσματα, οὐράνια καὶ ἐπίγεια, τὰς πνευματικὰς Αὐτῆς δωρεάς τε καὶ χάριτας.
Δηλοῖ δὲ καὶ ἄλλα τὸ ὄνομα τῆς Μαρίας. Τὰ πέντε γὰρ στοιχεῖα τοῦ ὀνόματος Μαρία σημαίνουσι, κατ᾿ ἄλλους μὲν ταῦτα·
τὸ «Μ»: Μέλισσα·
τὸ «Α»: Αὐγήν·
τὸ «Ρ»: ῾Ράβδον·
τὸ «Ι»: ῎Ιριν· καὶ τὸ
«Α»: ῎Αμπελον.
Κατ᾿ ἄλλους δὲ δηλοῦσι ταῦτα:
τὸ «Μ»: τὴν Μαριὰμ τὴν ἀδελφὴν τοῦ Μωϋσέως, ἢτις ἦτον ἕνας τύπος τῆς Θεοτόκου κατὰ τὴν παρθενίαν, ὡς λέγει ὁ Νύσσης Γρηγόριος, καὶ διὰ τοῦτο ἔλαβε προφητικῶς καὶ τὸ ὄνομά Της·
τὸ «Α» σημαίνει τὴν Προφήτιδα ῎Ανναν τὴν Μητέρα τοῦ Σαμουήλ·
τὸ «Ρ»: τὴν ὡραιοτάτην Ραχήλ·
τὸ «Ι»: τὴν ἀνδρειοτάτην ᾿Ιουδήθ·
καὶ τὸ «Α»: τὴν φρονιμωτάτην ᾿Αβιγαίαν.
῎Η, κατ᾿ ἄλλους, τὰ στοιχεῖα τοῦ ὀνόματος Μαριὰμ δηλοῦσι ταῦτα·
τὸ «Μ»: μόνη·
τὸ «Α»: αὕτη·
τὸ «Ρ»: ρύσεται·
τὸ «Ι»: ἰοῦ·
τὸ «Α»: ἅπαντας·
τὸ «μ»: μισοκάλου.
Μόνη γὰρ ἡ Θεοτόκος ἐρρύσατο ἅπαντας ἀπὸ τὸ φαρμάκι τοῦ μισοκάλου Διαβόλου καὶ Αὕτη περιεῖχεν ὅλων τῶν ἀνωτέρω, τόσον πραγμάτων, ὅσον καὶ θαυμαστῶν γυναικῶν, τῶν ὑπὸ τοῦ ὀνόματος Αὐτῆς συμβολικῶς δηλουμένων, τὰς ἀρετάς τε καὶ τελειότητας.
῾Οσίου Νικοδήμου ῾Αγιορείτου
῾Ερμηνεία εἰς τὴν ᾿Ενάτην ᾿Ωι δὴν τῆς Παρθένου καὶ Θεοτόκου Μαρίας
Πηγή:
φωτ. Γιώργος Μεταξάς, "Παναγία η Φλαμπουριανή, Κύθνος"
