Στις 14 Ιουνίου του έτους 2022, οι καμπάνες των Μητροπόλεων Σπάρτης και Μονεμβασίας και Γόρτυνος και Μεγαλουπόλεως, ήχησαν χαρμόσυνα διαλαλώντας πέρα και από του Ταϋγέτου τις κορφές το μήνυμα της αγιοκατάταξης του Εθνομάρτυρα Δεσπότη, Ανανία Λαμπάρδη.
Με σεβασμό και τιμή στην μνήμη του, παραθέτει και η ταπεινότητά μου, απόσπασμα από το κεφάλαιο "Στη βρύση του Δεσπότη'' , του βιβλίου "Ήρωες και Άγιοι, θρύλοι της Λευτεριάς". Στο κεφάλαιο αυτό δυο παιδιά, ο Γιώργης, που είναι ο μετέπειτα Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε' και ο Γιάννος, ο μετέπειτα Ιωσήφ Αντωνόπουλος, συνομιλούν μπροστά στη βρύση που φέρνει το νερό από το Ζυγοβίστι στη Δημητσάνα, έργο του Δεσπότη Ανανία:
[...] Ίσα που πρόλαβαν το σκοτάδι και φτάσανε στη βρύση του Δεσπότη κι έπλυνε ο Γιάννης τα ματωμένα του γόνατα.
– Ποιος τη χάρη σου, αδέρφι μου, να πλένεσαι εδωνά στη βρύση του Δεσπότη μας, του Ανανία. Η χάρη του ευλόγησε κι έχουμε εμείς νερό μες στο χωριό μας.
Κι ενώ ο Γιώργης τα λέει αυτά, αγναντεύει κάτω, τη χαράδρα του Λούσιου, που απόψε τη λούζει ένα ολόγιομο, ασημένιο φεγγάρι. Κι είναι τόσο μεγάλο το αντιφέγγισμά του, που φωτίζει και του Ταϋγέτου τις βουνοκορφές.
– Σε μια από ’κείνες τις κορφές είναι κι η καστροπολιτεία του Μυστρά. Εκεί πάει και λειτουργά κι ο Δεσπότης μας, ο Ανανίας. Τον θαυμάζω ετούτον τον Δεσπότη. Είναι από μεγάλη γενιά. Τρισέγγονας του μακαριστού Φιλόσοφου. Αιωνία του η μνήμη! Πάντα να τον μνημονεύουμε και να τον έχουμε στις προσευχές μας. Χάρη σε αυτόν μπορούμε και σπου- δάζουμε και μελετάμε τη γνώση του Θεού και των ανθρώπων.
'Αγιος Δημήτριος, η Μητρόπολη του Μυστρά. 'Ενα από τα σπουδαιότερα μνημεία της ύστερης Βυζαντινής περιόδου. Εδώ λειτουργούσε και εδώ λειτούργησε για τελευταία φορά ο Δεσπότης Ανανίας Λαμπάρδης.
«Να, ένας τέτοιος Δεσπότης θέλω να γίνω κάποτε! Δραστήριος, τολμηρός και μορφωμένος, με πνεύμα ανήσυχο, αλλά και υποταγμένο στον Θεό» ονειρεύεται ο Γιώργης.
– Και στον Αϊ-Γιάννη, στο νερούλι , μαστόροι δουλεύουν ετούτον τον καιρό και φτιάχνουνε μύλους. Λένε πως με τη δύναμη του νερού θα γυρνά μια φτερωτή και τότε σε ξύλινα γουδιά θα αρχίζει το κοπάνισμα του νίτρου, του κάρβουνου και του θεια- φιού. Κι όλο αυτό θα γίνεται μπαρούτι.
– Έτσι είναι, Γιάννο! Έχει μεγάλα σχέδια ετούτος ο Δεσπότης, γι’ αυτό και οι χριστιανοί του Μοριά τον έχουν ορίσει μοραγιάννη . Έχει αρχοντική καταγωγή και δυνατή προσωπικότητα. Οι Τούρκοι και τον σέβονται και τον φοβούνται. Με όλους συνεργάζεται κι όλους τους χριστιανούς τους προστατεύει.
Λίγο καιρό μετά, στου Απρίλη τις 15 του έτους 1764, στο ίδιο μέρος, στη βρύση του Δεσπότη, τα δυο αγόρια, ο Γιώργης και ο Γιάννος, κλαίνε και θρηνούν για το μαύρο και πικρό μαντάτο που ’χει σκορπίσει στον Μοριά!
Ο Χαμιτζής Πασάς έστειλε Τούρκους να σφάξουν τον Δεσπότη τους, τον Ανανία, μέσα στην Mητρόπολή του, στον Μυστρά. Κι εκείνος ύστερα κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων κι έμεινε εκεί να περιμένει τον στέφανο της δόξας και του μαρτυρίου. Κι εκείνοι οι άπιστοι λάφυρο πήγαν στον πασά, Τριπολιτσά, την αγία κεφαλή του Δεσπότη, του Ανανία Λαμπάρδη. Ο Γιάννος κλαίει με αναφιλητά κι ο Γιώργης δεν μπορεί να τον παρηγορήσει ετούτη τη φορά.
'Αγιος Δημήτριος. Εδώ μαρτύρησε ο Άγιος Ανανίας Λαμπάρδης, στις 15 Απριλίου του έτους 1760.
– Γιατί; Γιατί δεν έφυγε; Αφού τον ειδοποίησαν. Μπορούσε να γλυτώσει... αναρωτιέται μέσα στους λυγμούς του το μικρότερο παιδί.
– Γιατί ήταν τολμηρός! Γιατί είχε λόγο και δύναμη κι όλοι τον εσέβοντο! Αυτούς, ο πασάς τούς φοβάται και τους τρέμει μη και σηκώσουν επανάσταση. Μα από αυτό που φοβούνται οι πασάδες δεν θα γλυ- τώσουν. Ένα κεφάλι θα κόβουν, δέκα ψυχές θα αντρειώνουν!
Έτσι λέει ο Γιώργης με σφιγμένες τις γροθιές και με τη δακρυσμένη του ματιά να κοιτά στον Ταΰγετο.
Ξεφυλλίστε το βιβλίο:
