'Ενα χορταστικό κρεμμυδόψωμο που τo έφτιαχνε η προγιαγιά μου η Μαρία, στον εγγονό της τον Γιώργο-τον πατέρα μας-  αλλά και στα άλλα της εγγόνια. Πώς λέμε φάγαμε ''ψωμί κι αλάτι'', έτσι θυμάται κι ο πατέρας μου και λέει ''φάγαμε το ψωμί με το κρεμμύδι''. 

-Η μάνα μας δούλευε στα χωράφια, λέει ο πατέρας, κι η γιαγιά η Μαρία μας φρόντιζε όλα τα παιδιά. Και τα πέντε. Εμένα, τον Αντώνη, τη Μαρία, τον Τζαννέτο, που πέθανε μικρός, και τον τελευταίο τον Γιάννη. Και πώς να μας χορτάσει τόσα στόματα. Αλεύρι να είχε και λίγο λάδι κι όλο ψωμί και πιταρούδια μας έφτιαχνε. Κούτσου-κούτσου, όλα τα μετρούσαν τότε και κοιτούσαν πώς με τα λιγότερα να κάνουν τα περισσότερα. Εμένα πάντως το καλύτερό μου, ήταν το κρεμμυδόψωμο. 

-Τι εννοείς πατέρα, τον ρωτάμε με απορία. Τρώγατε ψωμί με κρεμμύδι;

-Τρώγαμε ψωμί, ζυμωμένο με ξερό κρεμμύδι, ρίγανη και λίγες σταγόνες λάδι. 'Οποτε το είχαμε κι αυτό... Γιατί στην Κατοχή και το λάδι και τα αβγά μας τα έπαιρναν οι Ιταλοί. Και μια φορά που δεν είχαμε τίποτα από αυτά ήρθαν.... και εδώ κομπιάζει η φωνή του...ήρθαν κι έσφαξαν τη γαϊδουρίτσα μας, τη Μηλίτσα κι ύστερα για να το μεταφέρουν το κακόμοιρο το ζώο, έβγαλαν το ένα φύλλο της πόρτας του κατωγιού και την έβαλαν επάνω. Κι εγώ έβλεπα που την κρατούσαν από τις τέσσερις μεριές κι ακόμα και σήμερα που το θυμάμαι κλαίω, γιατί νόμιζα, πως πάνε να την κηδέψουν. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα την έτρωγαν...

Και μετά από τούτη τη θύμηση τη θλιβερή η κουβέντα ξαναγυρνά στο αλεύρι και στο λάδι.

-Το έψηνε η γιαγιά μου στον ξυλόφουρνο και όταν το έβγαζε από εκεί το ράντιζε με λίγες σταγόνες λάδι και το ριγάνωνε με μπόλικη ρίγασνη.Τότε κι εγώ μόλις γύρναγε λίγο την πλάτη, έτσι όπως ζεμάταγε  το κρεμμυδόψωμο, έκοβα ένα κομμάτι μεγάλο και γινόμουνα μπουχός. Εκείνη που το 'παιρνε χαμπάρι αμέσως μου φώναζε καθε φορά:

-Μπα, που κακό να μη σ' έβρει! Μου το χάλασες βρε έτσι ζεστό που τό'κοψες. Μυαλό δε θα βάλεις ποτέ; Κι έκανε πως πήγαινε να πιάσει το φουρνόξυλο να με κυνηγήσει αλλά εγώ είχα γίνει μπουχός. Μ' αυτό το κομμάτι περνούσα όλη τη μέρα, πότε στις αλάνες με τ' άλλα παιδιά να κλοτσάμε μια πάνινη κουρελιασμένη μπάλα και πότε στην ακροθαλασσιά να αγναντεύω μόνος μου ...το πέλαγο. 'Οσο για τις τσέπες μου ήταν πάντα λαδωμένες γιατί το έκοβα το κρεμμυδόψωμο  σε δυο κομμάτια και τό'χωνα εκεί μέσα . Κι όποτε πεινούσα το έβγαζα και το τσιμπολογούσα, έτσι λίγο-λίγο να μην τελειώσει. 

Αυτά θυμάται ο πατέρας μας με το κρεμμυδόψωμο, αυτά θυμήθηκα κι εγώ σήμερα, ημέρα Παρασκευή και καταμεσίς της Σαρακοστής των Χριστουγέννων κι έφτιαξα το κρεμμυδόψωμο για να καλοπιάσω τα καλόπαιδά μου που όταν ακούνε φασολάδα θέλουν να το βάλουν στα πόδια. 

-Εγώ μανούλα λέω σήμερα να κάνω λίγη αποτοξίνωση, λέει ο ένας.

-Εγώ έτρωγα κάθε βδομάδα στον στρατό, αλλά τι να κάνω, επειδή σ'αγαπώ, θα το υποστώ, λέει ο άλλος ενώ ο τρίτος, μικρός μεσαίος, μεγαλύτερος δεν έχει σημασία, πάντα, τη μέρα των οσπρίων, έχει έναν πονόκοιλο.

Ετούτη τη φορά το κρεμμυδόψωμο ήταν δελεαστικό κάλεσμα στο τραπέζι με την φασολάδα.

Απολαυστκό, χορταστικό, γευστικό, ελαφρώς πικάντικο και κυρίως ζεστό και ξεροψημένο.  Έτσι τους φάνηκε, έτσι τους άρεσε και έτσι φαγώθηκε το πιο μεγάλο ταψί, από το μεσημέρι και μετά. Και μαζί με το κρεμμυδόψωμο άρεσε και η φασολάδα. Και σκέφτομαι για άλλη μια φορά πως υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πείσεις τον άνθρωπό σου πως  ίσως και νάχει άδικο στις απόψεις του για τις γεύσεις του φαγητού και της ζωής. Το σίγουρο και πλέον επιβεβαιωμένο είναι πως η επιβολή, η ειρωνεία, ο χλευασμός και η αγένεια, η πονηρία, ποτέ δεν ωφελούν και πάντα βλάπτουν. Στην προκειμένη περίπτωση βλάπτουν τη μαμά που μαγειρεύει τη φασολάδα  και όποιο άλλο φαγητό με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και ποτέ δεν καταφέρνει να πείσει τα παιδιά της να τη φάνε γιατί χρησιμοποιεί λανθασμένες τακτικές επιβολής. Κι έτσι κι οι δύο βγαίνουν χαμένοι. Και η μαμά που δεν έπεισε και τα παιδιά που δεν πείστηκαν. 

Κάπως έτσι συμβαίνει και στη ζωή...'Οταν τα επιχειρήματα είναι σαθρά και οι πράξεις δεν συνοδεύονται από αγάπη τότε ισχύει το ''Οὔ με πείσεις κἄν μὲ πείσῃς''.

Στην προκειμένη περίπτωση της φασολάδας, τους τρεις Παίδες έπεισε, ένα νόστιμο και ξεροψημένο κρεμμυδόψωμο της προγιαγιάς της Μαρίας από τη Μάνη.

ΥΓ Ο πατέρας λέει πως η προγιαγιά μας στη νηστεία του Πάσχα η γιαγιά του η Μαρία τους έφτιαχνε το κρεμμυδόψωμο με χλωρό κρεμμυδάκι. Κι άμα της διάβαζε το βράδυ και την Αγία Επιστολή, που ήθελε να την ακούει εκείνον τον καιρό για να γίνεται μεγαλύτερη η περισυλλογή της, του είχε φυλαγμένο  κι άλλο κομμάτι και του τό΄δινε να πάει να το φάει κρυφά από τους άλλους. 

ΣΥΝΤΑΓΗ

750 γρ. αλεύρι κιτρινο, σταρένιο

250γρ αλεύρι για όλες τις χρήσεις

1 φακελάκι ξηρή μαγιά

(αν έχουμε, μπορούμε να βάλουμε και 2 κουταλιές της σούπας προζύμι)

1 κουτ,σούπας αλάτι

1κουτ.σούπας ζάχαρη

2 μέτρια κρεμμύδια κομμένα σε λεπτές φέτες

2 κουτ. σούπας μείγμα από ρίγανη, ξηρό δυόσμο, μαϊντανό, πάπρικα

5 κουταλιές ξηρή διατροφική μαγιά (προσδίδει μια γεύση που παραπέμπει σε τυρί) 

2-3 κούπες τσαγιού χλιαρό νερό(μπορεί να χρειαστεί και παραπάνω , μπορεί και λιγότερο. Πάντα η ζύμη είναι σωστά ζυμωμένη, είτε όταν ξεκολλάει από τα τοιθχώματα του μίξερ, είτε όταν ξεκολλάει από τα χέρια.

3\4 της κούπας λάδι ή ηλιέλαιο

Για την επιφάνεια

10 Ελιές πράσινες ή μαύρες κομμένες σε κομμάτια 

1 κρεμμύδι μέτριο (προς μικρό) κομμένο σε λεπτές φέτες

1 κουτ. σούπας ρίγανη

Βάζουμε το αλεύρι σε μια μεγάλη λεκάνη και κάνουμε μια τρύπα στη μέση όπου ρίχνουμε τη μαγιά και το προζύμι, το αλάτι και τη ζάχαρη και το λάδι ή το ηλιέλαιο. (Αν έχουμε προζύμι, βάζουμε την ποσότητα που αναφέραμε γιατί του δίνει μια ελαφριά ξινή γεύση που θυμίζει χωριό. Αν πάλι δεν έχουμε είναι αρκετό το φακελάκι της ξηρής μαγιάς, για να φουσκώσει η ζύμη.) Ρίχνουμε σιγά-σιγά το χλιαρό νερό κι αφού διαλύσουμε τη μαγιά, το αλάτι, τη ζάχαρη και το λάδι, συνεχίζουμε να ρίχνουμε νερό ζυμώνοντας τη ζύμη μέχρι που να ξεκολλάει από τα χέρια χωρίς να είναι ούτε πολύ μαλακή, ούτε πολύ σκληρή. Την σκεπάζουμε και τη βάζουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσει. Θα μπορούσαμε να έχουμε προθερμάνει τον φούρνο στους 40 βαθμούς και να την αφήσουμε εκεί.

Σε μισή ώρα την βγάζουμε και τη ζυμώνουμε με ελαφριά πατήματα σα να την ξεφουσκώνουμε κι ύστερα την ξανασκεπάζουμε και την αφήνουμε να φουσκώσει 40-50 λεπτά ετούτη τη φορά. Αφού περάσει αυτός ο χρόνος, ξανακαθίζουμε με απαλά πατήματα τη φουσκωμένη ζύμη και προσθέτουμε τα κρεμμύδια και το μείγμα των αποξηραμένων βοτάνων και τη διατροφική μαγιά ( πλούσια σε βιταμίνη Β12). Κάνουμε το μείγμα ομοιογενές και το στρώνουμε σε λαδωμένο ταψί και περασμένο με λαδόκολλα (45εκ. επί 38εκ., ορθογώνιο ή με 38εκ. διάμετρο αν είνσαι στρογγυλό). Σκορπίζοπυμε από πάνω το 1 μέτριο κρεμμύδι και κομμένο σε φέτες και τις ελιές. Τα πατάμε όλα ελαφρώς σαν θέλουμε να τα φυτέψουμε στην επιφάνεια της ζύμης. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στον αέρα και στους 180 βαθμούς και στην προτελευταία σχάρα για 50 λεπτά. Φούρνος με φούρνο έχει διαφορά. Το ζητούμενο είναι να δούμε την επιφάνεια ροδοψημένη. Όταν το βγάλουμε από τον φούρνο, το ραντίζουμε με λίγες σταγόνες λάδι και σκορπίζουμε τη μια κουταλιά ρίγανη. Το αφήνουμε να γίνει χλιαρό και το σερβίρουμε ως συνοδευτικό με όλα τα όσπρια σε περίοδο νηστείας αλλά...και με φέτα όταν ξενηστέψουμε. Απίθανο!